Sunday, April 25, 2010

Тэмүүлэл

Ойрд сэтгэл маань нэг л тавгүй, тогтворгүй байлаа... ямар нэгэн зүйлд сэтгэл хангалуун бус... юугаа хэрхэн өөрчлөхөө мэдэхгүй эргэлзээтэй байдал үүсээд. Уг нь бол ажил ихтэй дээрээс нь найз Суугинаа маань Баянхонгороос ирээд гадуур гүйх ажил ч мундахгүй байсан хэдий ч тэр тавгүй мэдрэмж ер салахгүй байлаа. Энэхүү мэдрэмжийг үгээр илэрхийлэхэд бэрх: тодорхой бус даалгавар авчаад хаа хүрч, юу хийхээ мэдэхгүй төөрчихсөн юм шиг.
Өчигдөр төөрөлдсөн бүсгүй, миний бие өмнө нь төлөвлөж байснаараа "сайн санааны үйлчилгээ" хийхээр явлаа. Энэ нь юуг хэлж байгаа гэхээр тахир дутуу эсвэл өвчин зовлонтой хүмүүс дээр очиж өөрийн чадах хэмжээгээр туслах, сайхан ярилцаж суухыг хэлж байгаа юм. Ийнхүү явж буй хүмүүс маань ямар нэгэн шашны байгууллага, сайн үйлсийн сан эсвэл нийгэмлэг гэсэн сүртэй гоё нэртэй биш ч гэсэн тэнд өөрийн сайн дурын үндсэн дээр чадах хэмжээнд бусдыгаа дэмжих хүслээрээ нэгдсэн хүмүүс юм. Манайхны дунд тийм сэтгэл, бодолтой хүмүүс зөндөө байдаг юм байна лээ.

Сэрчмаагийн дууны "хаа ч явсан цуг гэж мэдээрэй" гэдэг шиг л 2 найз Түмэшка, Суугинаа хоёрыгоо дагуулаад явлаа. Анх бодож байснаас огт өөр зүйлийг мэдэж авлаа. Тахир дутуу, өвчин зовлонд нэрвэгдсэн хэмээн тэднийг өрөвдөх нь буруу гэдгийг мэдэрлээ. Бид ч туслах биш, харин бүр эсрэгээр тэд нараас мэдэж сурч авах зүйл их байна лээ. уулзаад ярилцахад би юу хайгаад олохгүй байсныгаа ойлгож авсан. ТЭМҮҮЛЭЛ гэх зүйл надаа дутагдаад байсныг ойлгож авлаа. Илүү ихийг мэдэх, хийх тэмүүлэл маань үгүйлэгдээд байж. Тэд өөрийн зовлон гэх зүйлээ даван туулах, амьдралд хэрэгтэй зүйл сурах, сайхан зүйл хийх, цаашид амьдрах хүчтэй тэмүүлэлтэй. Гэтэл би эрүүл саруул атлаа тэмүүлэлээ гээсэн гэдгээ ухаарав. Ямартаа ч цаашид эдгээр хүмүүсээс сурах зүйл их бас тэд нарт өөрийнхөө хэмжээндээ туслах, өөрийн амьдралдаа цаашид хаашаа тэмүүлэхээ тодорхой болгож авлаа. Та бүхэн маань ч гэсэн өөрийн зорьсон хүссэндээ биелүүлэн сайн сайхан бүхэн рүү тэмүүлж яваарай!
Тэмүүлсэн,
Аро


Tuesday, April 20, 2010

Зам ба сонголт

Өчигдөр Баянхонгороос ирсэн найз бүсгүйгээ тосох гээд 5 шар явлаа. Машин бариад нөгөөх л түгжрээнд ороод мөлхлөө дөө. Улаанбаатарынхаа зам болон түгжрээг хараад сэтгэл өвдмөөр шүү. Уг нь хотоо тойруулаад нэг цагираган зам тавиад хуучин замнуудтайгаа энд тэнд холбочихвол түгжрээ гайгүй болно доо. Түгжрээнд мөлхөж байх зуур замтай холбоотой нэгэн зүйл санаанд минь орлоо.

Аравдугаар ангиа төгсөх жил хүүхэд бүр л ямар мэргэжилтэй болохоо шийдчихсэн конкурс буюу их дээд сургуулиудын шалгалтанд бэлтгэж байсан. Харин миний хувьд ямар мэргэжилтэй болох тухай ер шийд гаргаж чадахгүй хирнээ нээх л давтлага авч бэлдсэн хүн байсан. Одоо бодоход инээдтэй л санагдаж байна. Юунд бэлдэхээ мэдэхгүй байж юугаа уншиж бэлдэж байсан юм бол..? Гэтэл нэг өдөр манай сургууль дээр нэгэн социологч эгч ирж судалгаа хийж байгаа гээд бүх хүүхдүүдэд судалгааны материал тараав. Хэдэн хүүхдүүдэд уг материал нь хүрсэнгүй ээ. Судалгааны материалаа олшруулахдаа буруу тооцож дутуу авчирсан гээд үлдсэн арваад хүүхдүүдээс ярилцлага хэлбэрээр судалгаа авахаар болов.

Тэгээд хичээлээс чөлөөлөгдөж “судалгааны объект” болж нилээд хэдэн цаг ярилцаж суув. Социологч эгч зөндөө л асуулт тавьж байсан ч нэг асуулт нь их тод сэтгэгдэл үлдээсэн. Тэрбээр хүүхэд бүрт хандаж: "Чи амьдралыг юу гэж төсөөлдөг вэ?" гэхэд бүгд янз янзын хариулт өгч байв. Зарим нь харанхуй хонгил, нөгөө нэг нь төөрдөг байшин гээд л, нэг хүүхэд бүр тэнгис далай хэмээн өөрийн өөрийнхөөрөө хариулж байсан. Харин миний хувьд нилээд бодосны эцэст нүдээ аниад төсөөлж үзлээ... Амьдрал маань надад ЗАМ шиг харагдсан. Одоо ч нүдээ анихад яг тэр зураг тодордог. Ой мод нь сүндэрлэсэн уулс, цэлмэг тэнгэр, алтан нар, сайхан цэлийсэн ногоон тал бас шаргал зам... Би хувьдаа амьдралыг ЗАМ гэж боддог. Тэр үед гэнэн байсан болхоор нээх сайхан тэв тэгш, гоё дардан замаар бүгд нэгэн зүг рүү эвтэй найртай явах нь тодхон харагдсан. “Вместе весело шагать по просторам, по просторам...” гээд аялах нь сонсогдохуйц тийм тод төсөөлөгдөж билээ.

Одоо бодоход энэ төсөөлөл маань хэвээр байгаа, харин зарим нэг тодотголтой л болсон. Жишээ нь зам маань үргэлж тэгш, дардан байдаггүйг мэдэрсэн бөгөөд бүх хүмүүс надтай хөл нийлж явахгүй, зарим нэг зам нь шүргэлцэж зөрөөд, зарим нь хамт нэг зүг чиглээд, зарим нь яг эсрэг зүгт явах гэх мэт. Түүнчлэн зарим үед зам маань нарийсч, зарим үед өргөсөөд, гэхдээ нэг зүйл нь яг хэвээр байгаа. Тэр нь юу вэ гэхээр... миний замд төгсгөл гэж байхгүй. Байнга урагш чиглэж давааны цаана даваа харагдаад л аливаа саад тотгорыг даван туулж намайг мөнхийн хөдөлгөөнд байлгаж байгаа байдал.

Хүн бүр л амьдралдаа аль замаар явахаа байнга сонгож шийдэж явдаг. Миний бодлоор зам болон сонголт хоёр салшгүй холбоотой. Зам төгсгөлгүй байдаг шиг хүнд ямагт сонголт байдаг. Ямар ч хүнд хэцүү мухардмал байдалд орсон мэт санагдсан ч сонголтоо зөвхөн Та хийнэ. Би өөрийн замаараа хаа хүрэх хүсэлтэйгээ төсөөлж мэддэг. Гэхдээ зарим манантай үед замаасаа төөрөөд явчихдаг гэдгийг нуугаад юу гэхэв. Алдаа хийдэггүй нээх мэргэн цэцэн хүн лав би биш, тиймээс бусад хүмүүсийг өөлж шүүмжлэх тун дургүй боловч зарим үед яалт ч үгүй шүүмжлээд тэсэлгүй хэлчихдэг л дээ. Харин амьдралдаа бусдад ямар нэгэн зүйл тулгаж шаардахыг хүсдэггүй. Түүнчлэн хэн нэгэн хүн миний өмнөөс сонголт хийх юм шиг тулгахыг тэвчдэггүй. Бусдын бодол санааг хүндэлдэг ч өөрийн сонголтоо хийх нь миний эрх гэж боддог.

Бүгд өөрийн амьдралдаа аль замаар явахаа өөрсдөө сонгох ёстой. Ингэхэд бас өөр нэгэн тал байгаа гэдгийг мартаж болохгүй: миний л сонголт хэмээн хүрээлэн буй хүмүүс, нөхцөл байдлыг үнэлэхгүй, хайхрахгүй байж бас болохгүй. Би аливаа нөхцөл байдалд өөрийн шийд, сонголт хийхдээ бусад хүмүүс хэрхэн үнэлэхийг анхаарч үздэг. Бүгд л сайн сайхан байхыг хичээдэг атлаа бусдыг шүүмжлэх, өөрийн үзэл бодлоо тулгах хандлагатай байдаг. Яагаад бид бүхэн шүүмжилж, зааж сургахын оронд зүгээр л тэр хүний үгийг сонсож сайхан хүлээж авч болохгүй гэж...? Тухайн хүн өөрийн сонголтоо хийж зөв л яваа гэж бодно. Тэр хүний үзэл бодол, цаад учир шалтгааныг мэдээгүй байж тухайн хүнийг өнгөцхөн дүгнэх нь зөв гэж үү? Аро миний бие хэн нэгнийг дүгнэж цэгнэхийн оронд зүгээр л тэр хүнийг байгаагаар нь хүндэлж үнэлэхийг хүснэм. Гэхдээ үүний зэрэгцээ бусад хүмүүс ч бас намайг үнэлдэг байгаасай гэж хүсдэг. Хүний сэтгэлийг дутуу үнэлэх нь хамгийн муухай зүйл гэж бодогдном.

Хүмүүс өөр өөрсдийн замаар явахдаа бусдыг үнэлж тэдний сонголтыг хүндэлж байвал бие биенээ илүү сайн ойлгох болов уу гэж бодогдлоо... Аливаа бэрхшээлтэй асуудал үл ойлголцолоос үүсдэг гэдэг шүү дээ. Наад зах нь замын түгжрээнд хүртэл хэрэгжүүлж болхоор санагдлаа ;)

Та бүхний амьдралын зам үргэлж дардан байг гэж худал ерөөгөөд юу гэхэв, гэхдээ ямартаа ч төгсгөлгүй байнгын хөдөлгөөнтэй байгаасай гэж чин сэтгэлээсээ хүснэм!

Замд түгжирсэн,
Аро





Sunday, April 18, 2010

Хонгор нутаг

Өнгөрсөн 5 дахь өдөр Баянхонгор руу найз Түмээшкатайгаа аялав. Бид хоёрын найз бүсгүйд маань ажил явдал гараад очих болсон. Анх удаа хөдөө ийнхүү аялахаар болов. Би ер нь хотод төрсөн, эндээ л өссөн бөгөөд ажлын томилолтыг эс тооцвоос хөдөө бараг явж байгаагүй. Гэхдээ сая өөрийгөө их эрх танхил болсоноо мэдэрлээ. Эмэгтэй хүнд байх л зан боловч энэ байдалдаа дэндүү уусчээ. Хөдөө амьдарч байгаа бүсгүйчүүдийг харахад надад их зүйл бодогдуулав. Нэг бодлын өрөвдмөөр амьдралтай юм шиг санагдсан хирнээ тэдний сэтгэл юутай өгөөмөр, цайлган бас дулаахан байдгийг мэдэрлээ.

Хүн бүрийн л амьдралд хүнд хэцүү асуудал тулгарч тэр бүхнийг хүн даван туулах гэж зүтгэдэг нь хорвоогийн жам. Хонгор нутгийг зорьсон энэхүү аялал надад нэгэн зүйлийг ихэд сануулж ойлгуулав. Улаанбаатарчууд бид ямар өрөвдмөөр өчүүхэн амьдралтайгаас гадна амьдралыг дэндүү нарийн өнгөц талаас мэдэрдэг болчоо вэ. Амьдралыг утга учрыг яасан өчүүхэнээр боддог болоо вэ..? Замын түгжрээнд түгжирч бухимдаад л, ажил ихтэй завгүй гээд нэг нэгэндээ санаа тавихаа бүүр больжээ. Нэг нэгнээ гэх сайхан дулаан сэтгэл үгүйлэгдэж гээгдсэн бололтой.

Зүгээр л нэг сайхан брэндын хувцас өмсөж, үнэтэй машин унаж, цэвэрхэн ажил хийж, зиндаархсан тансаг байр, хауз авч, гоё бүсгүй эсвэл залуутай тансаг газар орох нь тийм чухал зүйл гэж үү..? Энэ бүхний цаана нь дулаан сэтгэл, нэг нэгэндээ итгэх итгэл, хайр халамж маань үгүй болсоныг бид бүхэн ер нь анзаардаг бол уу..?

Сая хот руу буцахад автобусны тасалбар дууссан байв. Тэнэг хүнийг тэнгэр ивээн гэгчээр аз таарч Улаанбаатар руу явах гэж байгаа нэгэн гэр бүлийн машинд сууж ирсэн юм. Тэр хоёр нээх баян цатгалан хүмүүс биш л байсан. Өөрсдийн хэмжээндээ амьдралынхаа төлөө зүтгэж байгаа хоёр. Гэхдээ хичнээн сайхан харагдсан гээч. Хэдий хэцүү хүнд ажил хийж байгаа ч хамтдаа л зүтгэж, нэг нэгнээ гэсэн сайхан дулаахан сэтгэлтэйг нь мэдэрсэн.

Тэгээд өөрийн эрхгүй хотын бид дэндүү баруунжиж байгаа гэдгийг ухаарав. Баруунд л хүмүүс харахад нээх сайхан инээмсэглэсэн хирнээ цаанаа нэг л хөндий хүйтэн байдаг. Гоё сайхан орчин байгаа хирнээ яг цагаа тулахад дэргэд нь хүн үхэж байсан ч тоохгүй, баяр баясгалан, зовлон гунигаа хуваалцах хүнгүй сэтгэл нь хүйтэн, ганцаардмал байдаг. Миний хувьд тэгж амьдрахыг хүсдэггүй. Би найз нөхөдтэйгээ, гэр бүлтэйгээ сайхан амьдардагтаа сэтгэл хангалуун байдаг. Найз нөхөд маань ямар нэгэн зүйл асуухад би өөрийн чадлын хирээр тусалж дэмжихийг хичээдэг. Учиргүй баяжаад, карьер хөөгөөд байх бодол, хүсэл байхгүй. Миний хувьд сайхан тансаг машинд сууж явахаас илүүтэй зүгээр л цаг заваа гаргаад алхах нь илүү гоё. Хүнээс үнэтэй бэлэг сэлт авах биш харин намайг гэх дулаан сэтгэлийг мэдрэхийг илүүтэйгээр хүсдэг. Хий хоосон үзэмж, маягаас илүү энгийн амьдралыг үнэлдэг. Гэвч сүүлийн үед их хотын бужигнаан гэх бичигхэн тойрогт уусах дөхсөнийгөө мэдрэв. Хонгор нутаг руу явсан аялал надад нэгийг бодуулсанд талархнам.

Ийнхүү сэтгэгдэлээ бичсэн нь бусад найз нөхөд маань хотын бужигнаан дунд амьдралаа өөр өнцөгөөс харахаа умартан гүйдэг бол цаг зав гаргаад өөрийн сэтгэл нь хир дулаан байгааг мэдэрч нэгийг бодоосой гэсэндээ бичиж байгаа юм шүү. Ямартаа ч ирэх долоо хоногийн амралтын өдрүүдээрээ буяны үйлсэд сайн дураараа явж тусламж хэрэгтэй хүмүүстэй өнгөрөөхөөр шийдэв.

Хүмүүсээ амьддаа бие биенээ хайрла! Дулаан сэтгэл, халамжийг нэг нэгэнтэйгээ харамгүй хуваалцаж сэтгэл дүүрэн яваарай!

Хүндэтгэсэн,
Apo

Wednesday, April 7, 2010

Гэрээлэн гүйцэтгэгч

Өнгөрсөн долоо хоногт www.biznetwork.mn хэмээн сайтын талаар сонслоо. Урьд өмнө нь хальт сонсож байсан ч ер сонирхож үзээгүй. Харин нэгэн танил маань тэдний зохион байгуулсан Нэрийн хуудас-2 хэмээх арга хэмжээнд уриад очиж сонирхсон юм. Мэдээж зохион байгуулагчийн хувьд зарим нэгэн зүйлд анхаарч өөрчилвөл зүгээр гэж бодсон ч ер нь бол давгүй санагдсан. Угаасаа аливаа зүйлийг хийхээс шүүмжлэх нь илүү амар байдаг тул бусдыг ажлыг учиргүй шүүмжлэх хүсэл төрөхгүй байна.
Өнөөдөр уг сайтад орж гишүүнээр элсэн оров. Тэгээд уурхайчин бүсгүй би Уул уурхай хэмээх бүлэгт элслээ. Тэнд "Гэрээлэн гүйцэтгэгч" хэмээх нэртэй нэгэн нийтлэл уншлаа. Харамсалтайн гэрээлэн гүйцэтгэгчийн талаар мэдлэг муутай байж бичсэн байна лээ. Ер нь манайхан гэрээлэн гүйцэтгэгчийн талаар юу мэддэг бол..? гэж бодоглоо. Миний хувьд гэрээлэн гүйцэтгэгч компанид ажилладагийн хувьд их чухал зүйл гэж боддог. Гэтэл тухайн нийтлэлийг бичсэн хүн хөндлөнгийн өнцгөөс өнгөц хараад л барууны компаниуд хор найруулан мөнгөтэй нэгнийг сонголоо хэмээн бодсон нь гайхал төрүүлнэ. Бодит байдал дээр барууныхан аливаа зүйл их ул суурьтай ханддаг ба тэдний ажлын тогтолцоо нь эрүүлжсэн байдаг тул манайхан шиг "арын хаалга", танил талаа ашиглан ажил гүйцэтгэх нь ховор. Тэд юуны түрүүнд ажлаа сайн гүйцэтгүүлэхийг л хүсдэг. Баруунд манайх шиг хамаатан садангаар дүүрсэн компани байдаггүй. Тухайн компаний эзэн нь байж болох ч тэр хүн удирдах чадваргүй бол удирдлагын ажлыг хийж чадах хөндлөнгийн хүнийг л томилдог.
Гэрээлэн гүйцэтгэгч компани гэдэг бол асар их хариуцлага. Захиалагчийн хүссэн зүйлийг мэргэжлийн өндөр түвшинд гүйцэтгэх гэдэг бол тухайн ажлыг зүгээр л нэг хийгээд дуусгах зүйл биш. Тухайн ажилдаа сэтгэл зүрхнээсээ хандаж, өөрийн хувь нэмрээ оруулж эргээд ирэх хариуцлагыг тооцоолж ажиллахыг хэлэх байх гэж би бодном. Жишээ нь манай байгууллагын хувьд ямагт захиалагчийн шаардлагад нийцүүлэн өөрийн ур чадвараа гаргаж гүйцэтгэж буй ажлаа бүрэн ухамсарлахыг нэн тэргүүнд тавьдаг. Манай компани өөрийн зарчим, үйл ажиллагаагаа явуулах философи, дүрэм журмыг нилээд нарийн гаргаж тогтоосон байдаг. Үүгээр зогсохгүй бидний мотто буюу уриа бол: "Аюулгүй ажиллагаа - нэгт, төгсгөлд, үргэлж" гэдэг. Энэ нь манай компаний бүх ажилтанууд ажлын ба ажлын бус цагаар аюулгүй байдлын эрхэмлэн өөрсдийгөө нэгэн том гэр бүлийн гишүүд гэдгээ марталгүй байнга хариуцлагатай байж компанийхаа нүүр царай болж явдагийг ямагт санах ёстой гэдгийг агуулдаг. Мөн гэрээлэн гүйцэтгэгч компанид ажиллана гэдэг нь юуны өмнө захиалагчийн хүсэлт, сонирхол, дүрэм журмыг мөрдөх болдог. Энэ нь тийм ч амар зүйл биш. Бид ажлаа гүйцэтгэхдээ хувийн хандлага гаргаж амбицид хөтлөгдөх асуудал гаргаж болохгүй яагаад гэвэл эцсийн үгийг захиалагч л хэлдэг. Тиймээс гэрээлэн гүйцэтгэгч компаний ажилтан хичнээн өндөр албан тушаалд байсан ч захиалагч компаний хамгийн доод түвшний албан тушаалтантай муудалцах буюу сөргөлдөх асуудал гаргах ёсгүй. Гэвч энэ нь хүлцэнгүй байх гэсэн үзэл биш, харин санал нийлэхгүй эсвэл ондоо үзэлтэй байвал түүнийгээ хамгаалж өөрийн ур чадвараа үзүүлэх боломж хэзээд байдаг. Ингэхдээ бид туслан гүйцэтгэгчээ сонгохдоо өөрийн эх орныхоо компаниудыг ажиллуулахыг эрхэмлэдэг.
Манай монголын компаниуд ажилдаа хариуцлагатай хандаж, тухайн салбарынхаа хөгжил цэцэглэлд бага ч гэсэн хувь нэмрээ оруулж буйг нь харах тун сайхан бахархалтай байдаг.
Би хувьдаа гэрээлэн гүйцэтгэгч компанид ажилладагаараа бахархдаг, учир нь бид захиалагчийн өндөр шаардлагад нийцүүлэн захиалагчийн гүйцэтгэж чадахгүй байгаа зүйлийг хийдэг. Ингэхдээ маш их зүйлийг мэдэж сурч байдаг ба байнгын хөгжин дэвших давуу талтай. Ялангуяа хувийн амбици, карьер хөөдөггүй эмэгтэй хүн гэрээлэн гүйцэтгэгч компанид ажиллахад бүр сайхан. Учир нь өөрийн эрх үүргийнхээ хэмжээнд тухайн асуудлыг өөрөө шийдэж хариуцлагаа хүлээх бүрэн боломжтой. Тэрнээс биш нэг асуудал шийдүүлэх гэж бусдаас хамаараад насаараа хүлээгээд суудаг газар биш харин ч ажил нь байнга бужигнаж, ажлынхаа үр дүнг мэдэрч байдаг. Харин Та карьер хийж хувийн амбицийг харуулах байлдааны талбар хайж эрэлхийлж явдаг бол гэрээлэн гүйцэтгэгч компани танд тохирох газар биш гэж бодогдном. За, тэгээд эцэст нь дүгнэхэд ажил бүхэн сайхан гол нь өөрийн ажилдаа сэтгэлээсээ хандах хэрэгтэй. Та бүхэнд ажлын өндөр амжилт хүсье!!!